« سر هرمس مارانا »
صلح و آرامش از حقیقت بهتر بود



2010-10-26


«لیلا»ی مهرجویی که با آن سکوتِ آزاردهنده‌اش هم‌فیلم‌بینی‌ ما را هم برد در محاق سکوت، حالا مگر خانم ژولیت بینوش دست‌مان را بگیرند. بردارید، اگر میل‌تان کشید، تا آخر همین ماهِ آبان، «کپی برابر اصل» آقای کیارستمی را ببینید، بعد بنویسید برای هم‌فیلم‌بینی. بفرستید به hamfilmbini[@]gmail[.]com، یا آدرس خودمان. سرهرمس هم به نوبه‌ی خود از جانب سه‌چهار نفر از رفقای محل، قول می‌دهد این دفعه سر قول‌شان بمانند، خدا شاهد است.

Labels:




2010-10-25



آقای اسپنسر تونیک را در سفرش به مشهد دیدم. تازه «چیدمان»ش را تمام کرده بود. پشت بلندگوی دستی‌اش داشت خسته‌نباشید می‌گفت به ملت و تشکر می‌کرد. ملت هم شاد و خندان بلند شده بودند از کف خیابان و داشتند لباس می‌پوشیدند. کدام خیابان بود را یادم نیست. رفتم پیش‌ش، برایش تعریف کردم که عجب تصادفی که همین چند ساعت پیش داشتم فیلم پروژه‌هایش را می‌دیدم و الان خودش را، این‌جا در مشهد. بعد برایش گفتم که آن فصل «قطب جنوب»ش، که پارتنر خودش را مدل کرده بود میان پنگوئن‌ها، عجب دوست داشتم. و آن دیالوگی را که در همان فصل داشت، با یک آدمی. که در جواب طرف که پرسیده بود: چه ویژه‌گی‌ای در عکس تو هست؟ وقتی تا به حال صدها نفر از زنی برهنه در میان پنگوئن‌ها عکس گرفته‌اند؟ بعد اسپنسر جواب داده بود که در آن عکس، هیچ ویژه‌گی‌ای. گفته بود که هزاران عکاس هستند که همان عکس را به‌تر از من می‌گیرند، از لحاظ تکنیکی. هزاران عکاس هستند که با همان چیده‌مان، عکس‌های برهنه‌نگاری به‌تر و موثرتری می‌گیرند. این اهمیتی ندارد. موضوع این‌جاست که این عکس جزیی از یک «پروژه» است. این پروسه‌داشتنِ قضیه است که آن را متمایز و برجسته می‌کند.

ماجرای بالا البته در خواب کوتاهی بین ساعت چهارونیم تا شش امروز صبح اتفاق افتاد، اما هنوز هم شک ندارم که فیلم «دنیای برهنه» قبل از این که درباره‌ی چیدمان‌های اسپنسر تونیک، با استفاده از انبوهی آدم‌های برهنه در صحنه‌های خارجی، خیابان‌ها و فضاهای شهری و دامان طبیعت باشد، قبل از این که درباره‌ی تفاوت فرهنگ‌های این چند کشوری باشد که اسپنسر برای اجراهایش به آن‌ها سفر کرده است، درباره‌ی تفاوت‌های‌شان در برخورد با قضیه‌ی برهنه‌گی در ملاء عام، درباره‌ی اهمیت «پروژه» است. درباره‌ی این که نگاه آدم وقتی اصولن پروژه‌ای باشد، و پروسه‌ای، چه‌قدر در محصول نهایی‌اش تفاوت ایجاد می‌کند. یک کلیت‌ای را در زمان می‌سازد که هزار حاشیه و هامش و خواهش و افزایش در خودش دارد. اصلن تفسیر‌پذیری اثر یک رشد قابل ملاحظه‌ای می‌کند. تاویل‌پذیری‌ش هم.

چیدمان‌های شگفت‌انگیز آقای تونیک، قبل از هر حرفی، داستان زیباییِ ذاتی بدن را می‌گویند، قبل از این که نوبت به شعار برابری انسان‌ها  و نژادها برسد. چیدمان‌های آقای تونیک، به مثابه پوزخند معناداری هستند به همه‌ی صنایعی که بدن انسان را لاغر، فوق‌لاغر می‌پسندند و تبلیغ می‌کنند. شما بخوانید اصولن صنایعی که بدن‌تان را جور دیگری، غیر از آن چه به طور طبیعی هست، می‌خواهند. آقای تونیک با تولید انبوه برهنه‌گی، از وادی اروتیسم معمول می‌گذرد. هویت فردی هر کدام از داوطلبان این چیدمان‌ها، در این تکثیر پنهان می‌ماند، امن می‌ماند و کلیت واحدی که از این تن‌ها حاصل می‌شود، انسانی، به‌شدت انسانی است. و بالاخره این که چشم‌اندازهای خلق‌شده‌ توسط آقای تونیک، ارجاع منطقی‌ای دارند به مجسمه‌های یونان باستان، در ستایش تن به مثابه یکی از زیباترین آفریده‌ها.

سرهرمس پیشنهاد می‌کند یک گشت مبسوطی بزنید در این‌جا و لابه‌لای پروژه‌ها بگردید، روح‌تان را جاهای خوبی می‌برد کلن.




2010-10-23

ماندنِ 2

1
مانی حقیقی در اوایل دهه‌ی هفتادِ خودمان، مستند کم‌دیده‌شده‌ای ساخته است به اسم «ماندن». تعریف می‌کرد که تازه برگشته بود ایران، بعد از چندین سال. علتِ ماندنِ آدم‌ها در دوران جنگ و موشک‌باران، در تهران، برایش سوال بود. بلند شده بود رفته بود سراغ یک دسته‌آدم، سراغ نقاش‌ها، که بپرسد شما چرا ماندید در تمام آن سال‌های دهه‌ی شصت. چی شد که بلند نشدید بروید جای دیگری. در آن وضعیت ماندید تهران و کار کردید و نقاشی کشیدید. مستند «ماندن» شرح جذاب سوال و جواب‌های مانی حقیقی بود با هفت‌هشت‌ده تا نقاش درجه‌یک ایرانی، که هر کدام به نوعی جلوی دوربین مانی و کاوه گلستان، از زنده‌گی خودشان گفته‌ بودند در آن سال‌ها. کم‌وبیش از چرایی ماندن‌شان، از چگونه‌ ماندن‌شان گفته‌ بودند.

2
یک وقتی آدم‌ها که قصد رفتن می‌کردند از ایران، در معرض یک سوال تکراری بودند همه‌جا: چرا؟ چرا می‌خواهی بروی؟ آن روزها آدم‌ها برای خودشان دلایلی داشتند واضح و مبرهن، که در جواب این سوال، تحویل دیگران می‌دادند. سیاهه‌ای از مشکلاتی که داخل ایران دارند، لیست فرخنده‌ای از خوبی‌های آن ور آب‌، انگیزه‌های شخصی و سیاسی و اجتماعی و خانوادگی و الخ. این روزها، قصد رفتن اگر داشته باشی، بعید می‌دانم کسی یقه‌ات را بگیرد که چرا. همه ماشالله توجیه هستند. سوالِ عمومیِ این روزها، «چطور» است، از کدام راه، به کدام روش، چند. سوژه‌ی تکراری محفل‌های خانوادگی و دوستانه، حول همین موضوع می‌گردد. همه به هم راه پیشنهاد می‌کنند و شماره‌‌تلفن وکلا رد و بدل می‌شود. این روزها، اگر در جواب سوالِ تکراریِ «خب شما چی‌کار می‌کنین واسه رفتن؟» بگویی من نمی‌روم، می‌مانم، چشم‌ها را گرد کرده‌ای. این روزها اگر قصد ماندن داشته باشی، قصد نرفتن، در معرض یک سوال تکراری هستی: چرا؟! بعد تو باید سینه‌ات را صاف کنی، بروی روی منبر و خطابه‌ای بخوانی در باب این که چرا دل‌ت نمی‌خواد خانه‌ت را ترک کنی. به شوخی شبیه شدیم، کلن.

3
دور و برم آدم‌هایی را می‌شناسم که رفته‌اند، مانده‌اند و برگشته‌اند، یا به‌کل نرفته‌اند، نیت‌ش را هم ندارند. با خودم فکر می‌کنم یکی هم باید بردارد یک «ماندن‌تر» بسازد. بلند شود برود سراغ این آدم‌ها، بپرسد چرا برگشتند. چرا ماندند. انگیزه‌ی شخصی دارم که می‌گویم. دلم می‌خواهد سیاهه‌ی دلایل‌ام را برای ماندن، برای جواب‌دادن به آن سوال لعنتیِ چرا، تکمیل‌تر کرده باشم. کسی چه می‌داند، یک وقتی هم دیدید همین‌جا سرهرمس یک فراخوان عمومی داد و از همه‌ی آن‌هایی که عزم ماندن دارند (ماندن مگر عزم می‌خواهد آخر؟) خواهش کرد که بردارند برایش بنویسند که چرا. می‌نویسید؟




آقای یوسا در «در ستایش نامادری» حواس آدم را دائم پرت می‌کند از اصل ماجرا، از اصل هول‌ناک ماجرا. دست‌ت را می‌گیرد می‌برد یک جایی در بهشت کَپَل‌ها و سرین‌ها، جوری تمام کلمه‌ها را متمرکز می‌کند روی تنِ زن، که یادت برود در قصه‌ی یک‌خطی داستان چه اتفاقی دقیقن دارد می‌افتد. آقای یوسا با جسارت تمام حاشیه‌ را آن‌قدر دقیق و پررنگ و باجزییات تصویر می‌کند که متن را گم می‌کنی. تنها در پایان ماجراست که دوزاری‌ات می‌افتد آن همه دل‌ای که داده بودی به شرحِ جزییات تن‌شوییِ شوهر، به ریزقصه‌های تابلوهای نقاشی، لابه‌لای قصه‌ی پسرک و نامادری‌اش، چه‌قدر به کارت نمی‌آید وقتِ روبه‌روشدن با واقعیتِ شگفت‌انگیز روایت.

آقای یوسا در ستایش تن آن‌چنان شعبده می‌کند که آدم خیال می‌کند در سرزمین شخصی خودش، خانه‌ و موطن خودش نشسته، همان‌قدر امن و آرام. مثل تنِ کسی که دوست‌ش می‌داری. مثل کسی که تن‌ش را دوست‌ می‌داری. مثل شهر خودت، جایی که کوچه‌ها و پس‌کوچه‌هایش را چشم‌بسته بلدی. جوری که هیچ کنج و دنج‌ای غافل‌گیرت نمی‌کند. «آشنایی»، به‌ترین واژه است برای توصیف این وضعیت. می‌دانی از کدام خیابان که بروی به کدام میدان می‌رسی، کدام ساختمان کجا سربه‌فلک کشیده، کجا، کدام جوی آب روان است، کی که دست‌ت را فشار بدهی روی زنگ، پنجره‌ای آن بالا به لبخند باز می‌شود و دعوت‌ت می‌کند. بی که هیچ غریبه‌ای در تاریکیِ پسِ پشتِ کوچه‌ای بن‌بست، تو را از جا برهاند. در بهشتِ تن، در بهشتِ تنِ معشوق، همیشه همه‌چیز همانی است که بود، که باید باشد. همه‌چیز «حاضر» است، نه خیالی، نه سودایی و نه تاریخ‌ای، تو را از جای خودت دور نخواهد کرد. شهری که خانه‌ای از آن خود، «اتاقی از آن خود»ت داری در آن، دست‌نخورده و هرلحظه‌منتظر تو.

آقای یوسا از تن که می‌گوید، این همه می‌گوید، هم‌زمان، به یادت می‌آورد که در برابر این بهشتِ امن، روح و روان، ذهنِ دیگری چه‌قدر غیرقابل‌دسترس است. چه همه‌ی آن چیزی که در آن لحظه‌ی تماس، در دستان توست، از گوشت و پوست و استخوان است و لاغیر. الباقی به تو تعلق ندارد. لااقل هیچ‌وقت به تمامی به تو تعلق ندارد. آقای یوسا حق دارد که این‌گونه به ستایش تن برمی‌خیزد: تنها «خانه‌»ای که به تمامی در تسخیر توست، برای توست. آقای یوسا حق دارد که دوسوم داستان را فقط به تن اختصاص می‌دهد. در آن غور می‌کند و برای هر گوشه و کنارش، مدیحه‌ای دارد درخور.


پ.ن. لینکِ نسخه‌ی پی‌دی‌اف ترجمه‌شده‌ی «در ستایش نامادری» را سرهرمس در دواتِ آقارضای قاسمی پیدا کرده بود.

Labels:




2010-10-20


در اولین سکانس «کپی برابر اصل» آقای کیارستمی، ویلیام شیمل در نقش آقای نویسنده‌ای که برای معرفی کتابش به توسکانی آمده، پشت میکروفون می‌رود تا درباره‌ی کتابش حرف بزند. ژولیت بینوش وارد جلسه می‌شود و کنار مترجم ایتالیایی کتاب مذکور می‌نشیند. پسر نوجوان بینوش هم به دنبالش وارد شده و در گوشه‌ی از سالن، بی‌توجه به سخنرانی آقای نویسنده، مشغول به بازی با «گیم»ای که در دستش دارد، می‌شود. آقای نویسنده شروع می‌کند به زدن حرف‌های جدی درباب مضمون و کانسپت کتابش. حوصله‌ی دوربین آقای کیارستمی سر می‌رود. آقای نویسنده را ول می‌کند و می‌چسبد به خانم بینوش که دارد با نگاه به پسرش چیزی می‌گوید. بعد هم سعی می‌کند کارت و شماره‌اش را به آقای مترجم کناردستی‌اش بدهد. صدای حرف‌های جدی آقای نویسنده کماکان روی تصویر است اما آقای کیارستمی دلش خواسته ما هم همراه با او، ول کنیم این حرف‌ها را. بچسبیم به پسرکی که حواسش به مادری که شیفته‌ی آقای نویسنده شده، هست. بچسبیم به خانم بینوش که دارد جلوی چشم پسر پدرسوخته‌اش، راهی برای ارتباط با آقای جذاب نویسنده پیدا می‌کند.

آقای کیارستمی را آدم اگر به خاطر همین شیطنت‌ها و بازی‌گوشی‌هایش دوست نداشته باشد، یک قسمت مهمی از سینمایش را از دست داده است، راستش.

Labels:




2010-10-17

آندرِآ کاری نمی‌کرد. هر شب بیدار می‌شد، دوش می گرفت، کفش و لباس می‌کرد و به آشپزخانه می‌رفت و تدارک صبحانه می دید. بوی قهوه راه می انداخت و نان برشته می‌کرد و بوی نان برشته و بوی قهوه را در می‌آمیخت و می‌نشست پشت میز و نانش را به شیوه فرانسویان کره می‌مالید نیک‌تر از بنایی. صاف. مربا و باقی و آمیزش قهوه و نان برشته رابو می‌کشید. بعد لباس هایش را می‌کند و پاجامه به تن می‌کرد و به بستر می رفت و دوساعتی بعد بیدار می‌شد و دوش می‌گرفت و لباس و کفش می‌کرد و بوی قهوه راه می‌انداخت با بوی نان برشته و پاجامه و بستر و دو ساعت دیگر بیدار می شد و خود می‌شست و لباس و کفش می‌کرد و موشانه و بوی قهوه و نان برشته راه می‌انداخت. تا صبح . آندرا عاشق صبحانه بود.

(+)




ماشین نوشتن، یک هیولا/ ماشین نظامی بی‌کله است. هیچ چیز سرش نمی‌شود. مثل تانک زیر می‌گیرد و رد می‌شود و سوختش خاطرات توست. لحظه‌های تو، آدم‌های تو، خوابهای تو. من گذاشتم این ماشین به جایی برسد که الان هست. گذاشتم وجود من را ببلعد. اجازه دادم کارش را بکند. به همان سرسپردگی که جوانان رایش سوم سر و دل به پیشواشان داده بودند من خودم را پیشکش ماشین نوشتن کردم. تنها فرقی که از این حیث بین خودمان می‌بینم این است که پیشوای من ماناتر و محترم‌تر و قوی‌تر است.

(+)



2010-10-15

غروب نشده بود هنوز که زنگ زد، دست‌پاچه. هربار ایمیل مهمی می‌فرستد بلافاصله بعدش تلفن می‌کند که خبر بدهد. انگار نگران است. نگرانِ چی، نمی‌دانم. تازه افتاده بودیم در پیچ‌وخم‌های هراز، بعد از آمل. ویگن گوش می‌کردیم سه‌تایی. صدایش هیجان داشت. گفت یک چیزی از آدونیس پیدا کرده که لنگه ندارد. بابِ طبعِ خودمان. به فرانسه. ترجمه‌اش کرده به فارسی. همان لحظه ایمیل کرده. گفتم تا برسم تهران می‌شود نیمه‌شب. صدایش سرد شد. گفت خب.




می‌گویم دوسه هفته‌ست که دارد اذیت می‌کند. کاری کرده که مدام باید حواس‌م به آمپرش باشد. بازی در می‌آورد این‌روزها. می‌گوید اگر آب کم می‌کند مال این است که واشرسرسیلندرت ترسیده. می‌گویم یعنی شل شده؟ نیم‌سوز؟ می‌گوید نه، ترسیده. چندباری جوش آوردی، بعد ترسیده. همین‌روزهاست که یک جایی ول‌ت کند، وسط یکی از این جاده‌های‌ات. می‌گویم کلن خسته شده. نفس‌ش سنگین شده. خودش را می‌گویم. سه سال است که هر روز دارد قریب به دویست کیلومتر می‌دود. خسته شده. همین. وگرنه که ترس ندارد جوش‌آوردن. فوقش یکی از همین روزها وسط یکی از همین جاده‌ها ول‌ش می‌کنم می‌روم.



2010-10-04

می‌فرماد که:
دهانم مزه‌ی خون می‌گیرد
وقتی این حوالی هستی...

Artist: Archive /Song: Taste of blood /Album: Lights 

از بیست و چند ساعت قبل که نشسته بودیم دوتایی رو به یک باد خنکی که از جایی فراز سرمان می‌آمد و جین در رگ‌های‌مان داشت کم‌کم جاری می‌شد و یکی از آن دوتایی‌های خوب‌مان می‌رفت که رقم بخورد، این ناله/نیاز دارد همین‌طور در سرم تکرار می‌شود. هر فرصتی که گیر بیاورم هدفون‌ را می‌گذارم در گوشم و این ترانه‌ی بی‌نظیر Arshive را می‌گذارم که رخنه کند  برای خودش. بعد، بعد فقط که همین نیست. این آهنگ را باید در زمینه‌ی آن «من مااااهُ می‌خوام»های کالیگولا/صابر ابر شنیده باشی تا بگیری از کدام نیاز به کدام غیرممکن‌ دارد برایت کش می‌دهد الف‌ ماه را. کش می‌دهد صدای خواهشِ ساز را. باید کالیگولا را کلن شناخته باشی که چه‌طور عبور کرده بود از هرچه مرز انسانی/اخلاقی‌ست، در پی آن خیالِ ماه.

کاش تمام شب را از همان ماه کشیده‌ی کالیگولا حرف زده بودیم.







سال ۱۳۸۸ شاهد وقوع رخدادهای مهم و دردناکی در خیابان‌های تهران بود. زمانی که این خیابان‌ها در همه‌جای دنیا نشان داده می‌شدند و همه می‌خواستند بدانند در آن پیاده‌روها و کنار آن دیوارها چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است؛ ابری از ابهام واقعیت این اتفاقات را از ما پنهان  و توانایی درک واقعیت را آنگونه که بود از ما سلب می‌کرد. اما این ابر بارها به واسطه نشر تصاویر فوری و اتفاقی کنار رفت، مستندهای آماتوری‌ پرده از زندگی‌ای بر‌داشتند که از تصاویری که آن را روایت می‌کردند عظیم‌تر و مهم‌تر بود. تصاویر لحظاتی ممنوعه که در غیاب یک تصویر کلی از واقعیت اهمیت فراوانی یافته و به شمایل‌هایی در خور اتفاقات پیش آمده تغییر شکل پیدا کرده بودند. 
اما یک چیز قطعی بود: این خیابان‌ها مملو از جمعیت بودند، سیل بی‌پایان مردم آنها را پر کرده بود طوری که کف خیابان‌ در ازدحام این پیکر‌‌ه‌ها دیده نمی‌شد.

(+)

مجموعه عکس‌های بی‌عدسی مهران مهاجر از تهران رسمن غافل‌گیرم کرد. این که این‌طوری جای خالی کسی، کسانی را به رخ بکشی.


Archive:
11.2002  03.2004  04.2004  05.2004  06.2004  07.2004  08.2004  09.2004  10.2004  11.2004  12.2004  01.2005  02.2005  04.2005  05.2005  06.2005  07.2005  08.2005  09.2005  10.2005  11.2005  12.2005  01.2006  02.2006  03.2006  04.2006  05.2006  06.2006  07.2006  08.2006  09.2006  10.2006  11.2006  12.2006  01.2007  02.2007  03.2007  04.2007  05.2007  06.2007  07.2007  08.2007  09.2007  10.2007  11.2007  12.2007  01.2008  02.2008  03.2008  04.2008  05.2008  06.2008  07.2008  08.2008  09.2008  10.2008  11.2008  12.2008  01.2009  02.2009  03.2009  04.2009  05.2009  06.2009  07.2009  08.2009  09.2009  10.2009  11.2009  12.2009  01.2010  02.2010  03.2010  04.2010  05.2010  06.2010  07.2010  08.2010  09.2010  10.2010  11.2010  12.2010  01.2011  02.2011  03.2011  04.2011  05.2011  06.2011  07.2011  08.2011  09.2011  10.2011  11.2011  12.2011  01.2012  02.2012  03.2012  04.2012  05.2012  06.2012  07.2012  08.2012  09.2012  10.2012  11.2012  12.2012  01.2013  02.2013  03.2013  04.2013  05.2013  06.2013  07.2013  08.2013  09.2013  10.2013  11.2013  12.2013  01.2014  02.2014  03.2014  04.2014  05.2014  06.2014  07.2014  08.2014  09.2014  10.2014  11.2014  12.2014  01.2015  02.2015  03.2015  04.2015  05.2015  06.2015  08.2015  09.2015  10.2015  11.2015  12.2015  01.2016  02.2016  03.2016  04.2016  05.2016  07.2016  08.2016  09.2016  11.2016  03.2017  04.2017  05.2017  07.2017  08.2017  11.2017  12.2017  01.2018  02.2018  06.2018  11.2018  01.2019  02.2019  03.2019  09.2019  10.2019  03.2021  11.2022  01.2024