« سر هرمس مارانا »
صلح و آرامش از حقیقت بهتر بود



2014-10-16


۱
سریال انگلیسی «اتوپیا» برادر دوقلو و وحشی‌تر و افسارگسیخه‌تر و غیرمودب‌تر و هارش‌تر «آینه‌ی سیاه» است. کمی لودادن داستان کام‌تان را تلخ نکند. قصه‌ی یک شبکه‌ی سازمان‌یافته که ایده‌ی یک دانشمند نابغه را اجرا می‌کنند: این که جمعیت کره‌ی زمین برای منابعی که باقی مانده زیاد است و بشر باید جمعیت‌ش کم شود. قرار است ویروسی در جهان بپراکنند تا عمده‌ی آدم‌ها عقیم شوند. جوری که طی یک قرن، بر اثر کاهش شدید زادوولد، جمعیت کره‌ی زمین به ۵۰۰ میلیون نفر برسد. تا آن‌ باقی‌مانده‌ها زندگی غنی‌ای داشته باشند. و طبعن یک عده انگشت‌شماری قهرمان هم داریم که قرار است با این شبکه و این ایده مبارزه کنند و جهان را در وضع موجودش نگه دارند. 

۲
یک چیزی یادم هست آقای بیگ‌اسلیپ نوشته بود همین اواخر، درباره‌ی مواضع ضدقهرمان‌های جدید. آن‌هایی که قرار است دنیای موجود را خراب کنند و چیزی از نو بسازند و سوپرهیروی داستان قرار است مانع‌شان شود. یادم هست نوشته بود (نقل به مضمون ان‌شاءالله) که چه‌طور دیگر نمی‌شود به سادگی جلوی ضدقهرمان بایستی و دلایل‌ش را نفی کنی. که چه طور گاهی آدم می‌بیند ای بابا، هم‌چین هم بی‌راه نمی‌گوید ها. بعد خب قواعد ژانر هم ایجاب می‌کند که خیلی توضیح دقیقی درباره‌ی فاجعه‌ای که جهان دچارش خواهد شد اگر ابرقهرمان پیروز نشود، بدهند. همین باعث می‌شود که گاهی آدم در لحظاتی اقناع هم بشود. و این ابرقهرمان را تنها‌تر می‌کند. و وقتی داریم از ابرقهرمان حرف نمی‌زنیم، مثل همین سریال اتوپیا، و قهرمان‌ها آدم‌های معمولی‌ای هستند که به ضرب قصه قهرمان شده‌اند، خیلی طبیعی‌ست که یک جاهای از داستان، خودشان هم به سمت تاریک نیرو بلغزند. و تو این را درک کنی. و این خطی که محو شده بین خیر و شر، قابل قبول باشد و پذیرفتنی. 

۳
مثال بزنم. فرض کنید دارم حرف‌های آقای بیگ‌سلیپ را تضمین می‌کنم. در نسخه‌ی جدید کاپیتان آمریکا، نیروی شر به تکنولوژی‌ای دست پیدا کرده که می‌تواند از روی دیتاهای تولیدی آدم‌ها، از روی ژن و گذشته‌شان، پیش‌بینی کند که ممکن است در آینده دست به کاری خلاق قانون بزنند. از مردم‌آزاری بگیر تا قتل و اقدامات تروریستی. حالا قرار است در یک لحظه، حدود بیست میلیون آدمی که سیستم پیش‌بینی کرده قرار است در آینده خلاف کنند، هم‌زمان کشته شوند و جهان این‌طوری جای پاکی بشود. لااقل تا زمانی که سیستم مظنون جدیدی را پیدا کند. کاپیتان آمریکا با سیستم درمی‌افتد و تکنولوژی مربوطه را از کار می‌اندازد. آیا جهان امن و امان شد؟ این‌ چه جوری نیروی خیر و شری‌ست؟ 

۴
در سریال اتوپیا، قرار نیست کشتار خاصی اتفاق بیفتد. قرار است جهان طی صدسال خلوت بشود. آن‌قدر که نسل باقی‌مانده در آسایش زندگی کنند. منابع و غذا و انرژی و آب کافی در اختیار داشته باشند. محیط زیست هم وضع‌ش به‌تر بشود. به «زمین» فکر کرده‌اند طفلک‌ها. که کار خیلی بدی هم نیست. ظاهرن غلط قصه‌شان آن‌جاست که خارج از اختیار آدم‌ها دارند عقیم‌شان می‌کنند. لابد اگر خودشان با پای خودشان لوله‌های مربوطه را بسته بودند ایراد اخلاقی خاصی نداشت. از یک جایی به بعد هم برای توجیه‌ترکردن مسیر قهرمانان فیلم، این ایده را اضافه کردند که خب، دانشمند نابغه‌ ویروس را طوری طراحی کرده که یک قوم، یک نژاد خاص قادر به زادوولد باقی بمانند. و این چون ایده‌ای نژادپرستانه‌ است کارشان را غیراخلاقی‌تر می‌کند و آدم‌ راحت‌تر تصمیم می‌گیرد و قضاوت می‌کند. 

۵
سریال اتوپیا روح خشنی دارد. لحن پرخاشگر و لب‌ریز از خشونت تصویری. اما به پرداخت بصری‌اش به شدت فکر شده و قاب‌هایی دارد به‌غایت چشم‌نواز. رنگ‌بندی و گرافیک خوب و قصه‌ی پرپیچ و شوخی‌های انگلیسی بانمک. قوت قصه‌اش در قراری‌ست که با خودش و تماشاگر گذاشته، که قهرمان سمپاتیک نسازد. از آن مهم‌تر اما پیچ‌های خوب‌ش است. چرخش از یک سمت نیرو به سمت دیگر. جوری آدم می‌کشند که بعد از مدتی کرخت می‌شوید. عادت می‌کنید و جهان سریال به نظرتان جای خیلی عجیبی نمی‌آید. ارجاع‌هایی هم که به نسل‌کشی و هالوکاست می‌دهد ارجاع‌های درستی‌ست. از موسیقی عجیب و پردلهره‌اش هم غافل نشوید لطفن. خبر بد را هم بدهم و بروم: در پایان فصل دوم مدیران شبکه خیلی جدی بی‌خیال ساختن فصل‌های بعدی شدند. خاک بر سرشان، لطفن. 



Archive:
11.2002  03.2004  04.2004  05.2004  06.2004  07.2004  08.2004  09.2004  10.2004  11.2004  12.2004  01.2005  02.2005  04.2005  05.2005  06.2005  07.2005  08.2005  09.2005  10.2005  11.2005  12.2005  01.2006  02.2006  03.2006  04.2006  05.2006  06.2006  07.2006  08.2006  09.2006  10.2006  11.2006  12.2006  01.2007  02.2007  03.2007  04.2007  05.2007  06.2007  07.2007  08.2007  09.2007  10.2007  11.2007  12.2007  01.2008  02.2008  03.2008  04.2008  05.2008  06.2008  07.2008  08.2008  09.2008  10.2008  11.2008  12.2008  01.2009  02.2009  03.2009  04.2009  05.2009  06.2009  07.2009  08.2009  09.2009  10.2009  11.2009  12.2009  01.2010  02.2010  03.2010  04.2010  05.2010  06.2010  07.2010  08.2010  09.2010  10.2010  11.2010  12.2010  01.2011  02.2011  03.2011  04.2011  05.2011  06.2011  07.2011  08.2011  09.2011  10.2011  11.2011  12.2011  01.2012  02.2012  03.2012  04.2012  05.2012  06.2012  07.2012  08.2012  09.2012  10.2012  11.2012  12.2012  01.2013  02.2013  03.2013  04.2013  05.2013  06.2013  07.2013  08.2013  09.2013  10.2013  11.2013  12.2013  01.2014  02.2014  03.2014  04.2014  05.2014  06.2014  07.2014  08.2014  09.2014  10.2014  11.2014  12.2014  01.2015  02.2015  03.2015  04.2015  05.2015  06.2015  08.2015  09.2015  10.2015  11.2015  12.2015  01.2016  02.2016  03.2016  04.2016  05.2016  07.2016  08.2016  09.2016  11.2016  03.2017  04.2017  05.2017  07.2017  08.2017  11.2017  12.2017  01.2018  02.2018  06.2018  11.2018  01.2019  02.2019  03.2019  09.2019  10.2019  03.2021  11.2022  01.2024